De tien warmtepomptrends voor 2023
Hoe staat het ervoor in warmtepompland? Met name in de ketelvervangingsmarkt moet de warmtepomp komend jaar grote klappen gaan maken. Welke technische verbetering ondergaan warmtepompen? We zetten alle trends op een rij.
De warmtepompmarkt groeit fors. Begin 2022 groeide de markt met zeker 25% ten opzichte van het jaar ervoor. Dat is een hardere groei dan de cijfers die 2021 liet zien. Toen leek de nieuwbouwmarkt volledig gedekt en de échte doorbraak in de renovatie bleef vooralsnog uit. De forse stijging van de gasprijs heeft hier echter verandering in gebracht. De markt mikt volgend jaar alleen al op 100.000 hybride toestellen. Knelpunt is de materialencrisis: veel fabrikanten en ook groothandelaren kunnen niet altijd uitleveren omdat een specifiek onderdeel van een warmtepompinstallatie niet leverbaar is. Het is de verwachting dat dit dit jaar een rem zal geven op de enorme groei.
1. Nieuwe bronnen
Een warmtepomp heeft maar enkele graden temperatuurverschil nodig om ergens energie uit te kunnen onttrekken. De klassieke lucht/water-warmtepomp met buitenunit en de veel in nieuwbouw toegepaste bodemgebonden warmtepomp, krijgen competitie. Zo is oppervlaktewater tegenwoordig een stabiele warmtepompbron. Een andere nieuwkomer is de PVT-installatie. Dit is een techniek waarbij de brine/water-warmtepomp gevoed wordt door een thermisch paneel op het dak. Dit paneel onttrekt energie aan lucht die langs een wisselaar stroomt. Op dit paneel zit bovendien ook nog een pv-paneel.
2. Warmtepomp wordt groener
De nieuwste warmtepompen hebben allemaal koudemiddelen die minder milieubelastend zijn, zoals het synthetische R32. Absoluut in opkomst is het natuurlijke koudemiddel propaan (R290). Interessante eigenschap van dit koudemiddel is dat het zorgt voor een hoog temperatuurbereik. Daarmee zijn deze warmtepompen een uitkomst voor bestaande woningen die niet direct op heel lage temperaturen kunnen stoken.
3. Ketelvervanger: all-electric ready
Nu warmtepompen een steeds hoger temperatuurbereik halen (tot 70 ˚C) komen de prestaties meer in de buurt van wat mensen gewend waren van hun ketel. Naast de klassieke hybride warmtepomp met een laag vermogen (4-6 kW) zien we ook steeds meer zogeheten all-electric-ready concepten. Hierbij wordt een warmtepomp van een hoger vermogen aanvankelijk als hybride opgesteld, maar kan later (na aanpassingen aan de schil of het afgiftesysteem) vrij eenvoudig omgevormd worden tot een volledig elektrische lucht/water-opstelling.
4. Isoleren kan ook achteraf
De tijd van echte renovatie-oplossingen is aangebroken. De ketelvervangers en verduurzamers voor bestaande bouw staan fors in de belangstelling door de hoge gasprijs. Die acute druk leidt ertoe dat de trias energetica niet overal meer overeind staat. Sterker nog: veel opdrachtgevers zullen eerst de overstap maken naar de (hybride) warmtepomp, en daarna pas isolerende maatregelen treffen. Dezelfde stappen, andere volgorde.
5. Geluid
De buitendelen van lucht/water-warmtepompen worden stiller, met dank aan de wetgeving die sinds vorig jaar in het Bouwbesluit is vastgelegd (op de erfgrens 40 dB ’s-nachts, 45 dB overdag). De nieuwste buitendelen hebben over het algemeen verbeterde ventilatoren en een groter verdamperoppervlak, zodat met minder inspanning hetzelfde luchtdebiet gehaald kan worden. De consequentie is wel dat de buitendelen zeker niet kleiner worden. En anders is er altijd nog een geluidwerende kap.
6. Oplossingen zonder buitenunit op de markt
Komend jaar komen meer lucht/water toestellen op de markt waarin alle techniek binnenshuis staat opgesteld. Grote hoeveelheden lucht moeten dus door een kanaal via de warmtepomp door de woning worden geleid. Technisch kan het, maar dit stelt wel eisen aan de opstelplek van de techniek. De zolder of een hoek in de woning hebben de voorkeur. Het PVT-paneel kan in renovatie overigens ook een oplossing zijn zonder buiten-unit.
7. Collectiviteit rukt op
We zien het steeds meer gebeuren bij de nieuwbouw van appartementen, duurzame renovaties van flats, of wijkwarmtepompen in woonblokken die van het aardgas afgesloten worden. Niet langer iedereen een eigen warmtepomp, maar een gezamenlijke: collectieve oplossingen zijn aan een opmars bezig. Collectieve warmtepompen (bodem of lucht/water) met decentrale boosterwarmtepompen voor tapwater, mini-warmtenetjes met individuele naverwarmers. Gasloze collectiviteit kent heel veel smaken en configuraties. We hebben verschillende mogelijkheden in dit webinar uiteengezet.
8. Montagetijd wordt korter
Heet hangijzer bij de acceptatie van warmtepomptechniek is en blijft de installatietijd. Bij hybride warmtepompen streven fabrikanten en de overheid ernaar om de montagetijd, en dus ook de kosten ervan, te halveren. Dit zal vooral moeten gebeuren door productinnovatie. Dit verklaart voor een deel ook de opkomst van de monoblock-warmtepomp, waarvoor bijvoorbeeld geen F-gassen handelingen nodig zijn. Voor de nieuwbouw kunnen prefab montageborden of voorgemonteerde skids de benodigde installatietijd fors reduceren.
9. Warmtepomp in smart home
De regeltechniek ontwikkelt zich snel. De warmtepomp kan op verschillende parameters aangestuurd worden, en bijvoorbeeld slim inspelen op flexibele stroomtarieven. Wanneer loont het om de tapwaterbuffer te vullen? De buffers van een installatie bieden veel regelmogelijkheden. Alles om de vraag te beantwoorden: hoe kan de warmtepomp door zo efficiënt mogelijk te draaien, voor maximaal comfort zorgen tegen minimale kosten. Ook op het gebied van monitoring, aansturing en voorspellend onderhoud worden flinke stappen gezet. Hierdoor is steeds beter te bepalen wat de total cost of ownership, ofwel de totale kosten van een installatie over de totale levensduur, zullen zijn.
10. Dienstverlening. Wat kan Rensa betekenen?
Rensa Verwarming & Ventilatie kan installateurs op alle vlakken ondersteunen. In het voortraject kan Rensa Techniek helpen in het geven van het juiste productadvies, warmteverliesberekeningen, calculaties en het maken van de juiste keuzes voor de configuratie en regeltechniek. Hierbij wordt niet enkel gekeken naar de opwekker, maar vooral ook naar distributie en afgifte. Als groothandel levert Rensa niet alleen de techniek, maar denkt het ook mee in praktische, efficiënte en innovatieve oplossingen rond bouwplaatslogistiek. Voorbeelden daarvan zijn deelleveringen per woning of verdieping, bundeling van goederenstromen of prefaboplossingen.
Tip van Rensa Techniek: kijk verder dan de opwekker
“De warmtepomp is ongekend populair als ketelvervanger”, stelt Matthias Stukker van Rensa Techniek. “Het is in die trend heel belangrijk om de distributieleidingen en het afgiftesysteem niet te vergeten. Bij woningen die geen vloerverwarming hebben, is het absoluut noodzakelijk om te kijken of de radiatoren voldoende vermogen kunnen leveren om het comfortabel te houden. Verwarmen met warmtepompen betekent ook dat er grotere volumes door de leidingen moeten. De diameters daarvan moeten toereikend zijn. Maak altijd een warmteverliesberekening om het zeker te weten. In tegenstelling tot bij een cv-ketel is het bij een warmtepomp juist niet goed om te over dimensioneren. Dan krijg je een toestel dat onrustig functioneert en veel gaat pendelen.”