De ventilatielucht/water-warmtepomp is een voor Nederland nog relatief onbekende smaak warmtepomptechniek. De integrale oplossing voor ventilatie, verwarming en tapwater stond centraal in het webinar Ventilatielucht als bron voor warmtepomp. Er waren veel vragen bij kijkers over deze techniek.

Kennishonger

Het webinar is een samenwerking tussen Rensa, NIBE en Eisma Bouwmedia. Steven Kok sprak namens Rensa Techniek, het bedrijfsdeel van de groothandel dat gespecialiseerd is in advies en engineering voor installatiebedrijven.

Rensa Techniek ervaart veel vraag naar warmtepompen. Kok: “Op dit moment is de honger naar kennis bij onze klanten groot.” Business development manager Erik Numan kan dit beamen. Hij lichtte de techniek van de warmtepomp toe. Eigenaar Piet Duinkerke van installateur DTI uit Scherpenzeel deelde zijn praktijkervaringen.

Veel smaken

Warmtepompen zijn er in vele smaken, zo vertelde Steven Kok in het webinar. Meest verkocht is de opstelling lucht/water, waarbij de energie door een buitendeel onttrokken wordt aan de lucht. Deze variant is ook in hybride, in combinatie met een cv-ketel, toe te passen. In nieuwbouw is bodemgebonden warmtepomp een optie: hier wordt warmte, en mogelijk ook koude, gewonnen uit de bodem.

DTI heeft ook warmtepompen toegepast die energie onttrekken uit het riool of uit oppervlaktewater. Piet Duinkerke, al 10 jaar brede ervaring: “Een warmtepomp is een maatpak. In bestaande bouw zijn er veel factoren van belang.” Een andere smaak is een thermodynamisch paneel: deze kan vanaf het dak energie uit lucht winnen. Deze smaak zien we vaker in combinatie met pv, we spreken in dat geval over een PVT-paneel.

Het webinar richtte zich op de ventilatielucht/water-warmtepomp, waarbij de warmtepomp de energie haalt uit afgezogen ventilatielucht. Geen nieuwe techniek: het wordt al sinds de jaren ’80 internationaal toegepast, maar in Nederland nog een relatieve nieuwkomer.

Kanttekening: warmtepomp-proof

Kok wees de kijkers erop dat een woning wel ‘warmtepomp-proof’ moet zijn. Dit betekent een goede isolatie en kierdichting en geschikt voor laagtemperatuur-verwarming, bij voorkeur via vloerverwarming. “Voor nieuwbouw is de warmtepomp geschikt. Maar we moeten er voor waken om warmtepompen te verkopen in bestaande woningen die er qua warmteverlies nog niet aan toe zijn. Dan liever nog een cv-ketel en investeren in isolatie.” Ventilatie is volgens Kok erg belangrijk bij nieuwbouw en energiezuinige verbouw.

(Tekst gaat verder na de foto.)

V.l.n.r.: Piet Duinkerke (Installateur DTI), Erik Numan (NIBE), Steven Kok (Rensa Techniek) en Eddy Buiting (Eisma Bouwmedia)

Nieuwbouw en renovatie

Erik Numan van NIBE legde uit dat de ventilatielucht/water-warmtepomp bij systeem C als systeem D-ventilatie kan worden toegepast. “De compressor kan al met een kleine hoeveelheid lucht, vanaf 100 kuub/u een appartement of woning verwarmen en van tapwater voorzien zonder elektrische bijstook. Optioneel kan ook lucht van buiten worden toegevoegd. De ventilatielucht kan worden afgekoeld tot -15 ˚C.”

NIBE heeft vier verschillende toestellen in vermogens tot 6 kW. Met varianten inclusief tapwaterboiler van 170 liter. Hier een overzicht daarvan.

Praktijkervaring: integraal benaderen

DTI heeft deze ventilatielucht/water-warmtepomp toegepast bij de herbestemming van een kantoor in Zoetermeer. Hierin werden 50 appartementen gerealiseerd, met elk een individuele installatie. Cv-ketels maar ook buitendelen waren hier niet gewenst door de opdrachtgever. Belangrijk aandachtspunt was de afstemming tussen bouwkundig en installatiewerk met betrekking tot het installatiegeluid. De compressor van de modulerende warmtepomp staat namelijk wel binnen en produceert tussen de 36 en 51 dBA in de opstelruimte.

“We hebben veel aandacht gegeven aan de isolatie van de opstellingsruimte. Hier zijn bijvoorbeeld verzwaarde binnenmuren, en akoestische deuren met valdorpels toegepast als extra geluidswering om mogelijke comfortklachten te voorkomen. Dit moeten uitvoerende partijen niet onderschatten. Het is zaak om vroeg aan tafel te zitten als installateur, om tijdig mogelijke bouwkundige consequenties voor de gekozen installatietechniek te kunnen tackelen.”

Ook het geluid van de kanalen, vergelijkbaar met een balansventilatie met warmteterugwinning is een factor om rekening mee te houden. In Zoetermeer worden de appartementen met een ventilatiedebiet van 100 tot 150 kuub/u voorzien van verwarming en tapwater zonder elektrisch element. Het element hoeft enkel bij te springen bij piek en bij thermische desinfectie van het tapwater.

Ontwerpen en monitoren

NIBE heeft met NIBE DIM een tool waarbij alle benodigde ontwerpcondities ingeven kunnen worden: de ontwerptemperatuur, isolatiestandaard van de woning, cv-temperaturen, warmtevraag, warmwaterverbruik etc. Op basis van deze gegevens geeft NIBE DIM al een selectie van mogelijke typen. “In dit tool kan in het ontwerp gespeeld worden met ventilatiedebieten en mogelijke bijmenging van buitenlucht om tot het optimale rendement te komen”, zei Numan.

Het monitoringstool van NIBE heet Uplink. Hierin kun je de parameters inzien die nodig zijn om een juiste werking van de warmtepomp te kunnen bepalen. Eventuele storingen worden via de app of via email gemeld. Zo is inzichtelijk wat de inzet van het elektrisch element is. DTI gebruikt Uplink om toestellen zeker een jaar na inbedrijfstelling in de gaten te houden. “Dit soort installaties moeten het eerste jaar gefinetuned worden?”, aldus Duinkerke.

Het webinar is hier na registratie gratis terug te kijken.