Waterbehandeling van cv-water wordt steeds vaker toegepast op woonhuisniveau. Het complete cv-systeem wordt er een stuk veiliger van: minder risico op vervuiling van onderdelen en dus minder storingen en kapotte onderdelen. Maar ook een beter rendement en meer comfort. Een aantal maatregelen zijn bijzonder effectief en hebben bovendien een zeer korte terugverdientijd.

Zuurstof grootste bedreiging

Het systeemwater in een cv-systeem zorgt ervoor dat de energie van de opwekker naar het afgiftesysteem wordt gebracht. Water kan veel energie bevatten. Maar de grootste bedreiging voor systeemwater in een cv-systeem is zuurstof. Dit bestanddeel van lucht reageert met metalen onderdelen. Het zorgt voor vervuiling van het systeem en kan de werking sterk beïnvloeden.

Zuurstof kan in het systeemwater komen door verkeerd bijvullen, of via kunststof onderdelen, zoals leidingen. Leidingen zonder aluminium binnenkern, maar ook vernette buizen zijn niet 100 procent diffusiedicht. De norm DIN 4726 geeft bijvoorbeeld een ondergrens aan.

Ook onder druk kan water meer gassen opnemen. Oudere vloerwarmingsystemen van tyleenbuis zijn bijvoorbeeld klassieke veroorzakers van vervuilde installaties.

Juist bij lage temperatuursystemen

Bij het stoken met een hr-ketel komt de watertemperatuur snel boven de 70 graden. Dan ontstaan er automatisch luchtbellen, die via de ontluchter of handmatig ontluchten kunnen worden geloosd. We gaan echter steeds op lagere temperaturen stoken. Dan ontstaan die bellen niet en blijft er meer zuurstof in het water actief.

Dus hoe lager de watertemperatuur, hoe groter het risico op vervuiling en dus hoe groter het effect van cv-waterbehandeling.

Schade aan installaties en onderdelen

Zuurstof met metaal geeft corrosie. Metaaldeeltjes worden in het water een zwarte drab die blijft steken op het laagste punt in de installatie, het voetventiel van een radiator of de permanent magneetmotor van de circulatiepomp. Ook een wisselaar of driewegklep is een onderdeel dat kwetsbaar is voor vervuiling. Vaak worden comfortklachten en een hoog verbruik toegeschreven aan de cv-ketel, terwijl de oplossing van het probleem vaak in de achterliggende installatie ligt. Om problemen écht op te lossen is het zaak de oorzaak weg te nemen, in plaats van aan symptoombestrijding te doen.

Trend: meer waterbehandeling in woonhuisinstallaties

In grotere installaties is waterbehandeling standaard; hier zien we volop appendages als filters, magneetafscheiders of vacuümontgassers. In woningen blijft dit vaak beperkt tot een automatische ontluchter. Dat zien we nu veranderen: de prestaties van installaties moeten aantoonbaar beter, de vakinstallateur kan zich er mee onderscheiden en de intrede van de warmtepomp legt een groter accent op de waarde van zuiver systeemwater.

Leveranciers van deze systemen spelen hierop in. De vuilafscheider is voor veel cv-bedrijven al een standaard appendage geworden. Ook is er een vacuümontgasser voor individuele woningen op de markt.

Welke technieken zijn er?

Een vuilfilter of magneetafscheider haalt ijzerdeeltjes uit het cv-water met behulp van een krachtige magneet en/of wervelstromingen. Het vuil verzamelt zich in de afscheider en kan bij onderhoud worden afgetapt. De techniek lost het probleem op, maar neemt niet de oorzaak weg.

Een snelontluchter zorgt ervoor dat de ontstane luchtbellen op het hoogtepunt de installatie kunnen verlaten. Een variant hiervan is de microbellenluchtafscheider: hierbij wordt de lucht door een buisje geleid waarin de belletjes opstijgen. Via een drukkamer wordt de lucht via een luchtventiel naar buiten gewerkt. Een vacuümontgasser trekt zuurstof en stikstof uit het water door een deel van het systeemwater vacuüm te trekken. Door de druk gaat water koken op lage temperatuur. Hierna kan de lucht onttrokken worden.

Door dit proces telkens te herhalen kan al het systeemwater worden ontgast. Al deze ontluchtingstechnieken lossen het probleem op, maar nemen ook de oorzaak weg.

Een goede tijdelijke probleemoplosser is het toevoegen van additieven aan het cv-water, zodat het systeemwater wordt gedemineraliseerd. Deze middelen zorgen ervoor dat de zuurgraad van het water op peil blijft, zodat er geen corrosie en kalk ontstaat. Dit werkt in combinatie met een vuilafscheider.

Deze vul- en reinigingsystemen zijn er in zowel vaste als mobiele varianten. Het spoelen en reinigen van de complete installatie komt ook voor en is vaak het terrein van echte specialisten. Dit gebeurt vaak wanneer bijvoorbeeld vloerverwarmingsgroepen helemaal zijn dichtgeslibt. Met behulp van een spoelpomp, vuilafscheider en een reinigingssysteem wordt het complete cv-systeem gespoeld.

Voordelen voor eindgebruiker en installateur

Comfort wordt steeds meer leidend. Rendementen van verwarmingsinstallaties worden steeds beter gemeten en de installateur wordt er op afgerekend. Opdrachtgevers denken in total costs of ownership. Doet de installatie wat het belooft? Verwarmingssystemen met goed systeemwater zorgen voor een rendementsverbetering van 10 procent. Tel daarbij op de rendementsverbetering van 15 procent door bijvoorbeeld waterzijdig inregelen en de investeringen in appendages verdienen zich in relatief korte tijd terug.

Service en onderhoud

Ook belangrijk: de duurzaamheid van vervangingsonderdelen (pomp, driewegklep) neemt aanzienlijk toe, net als de warmteafgifte van de wisselaar in de ketel. Dus minder storingen, minder retourbezoeken. De investering en terugverdientijd varieert per installatie, maar doorgaans is de comfortverhoging, ontzorging en effectieve inzet van service en onderhoud hierin niet eens meegenomen.